همه چیز درمورد پلی تست یک بازی مستقل

استودیوی مستقل Motion Twin سازنده بازی موفق Dead Cell، پیش از ساخت این بازی، طی یک هفته و توسط ۳۰ تستر، دو پروتوتایپ را مورد پلی تست قرار داد. این مقاله قرار است تجربه این استدیو از فرآیند و نکات مهمی که در پلی تستینگ مطرح می‌شود را برای شما بازگو کند.

آیا نیاز است تا بازی‌ام را تست کنم؟

تصور کنید که بازی‌ای ساختید و به آن افتخار می‌کنید و تصمیم می‌گیرید این شاهکار را به همگان نشان دهید. اما پاسخی که دریافت می‌کنید این است: مزخرفه، این چیه دیگه، چرا این کارو کردی؟ و …!

پلی تستینگ، قسمتی کلیدی از فرآیند تولید یک بازی است، مخصوصا اگر هدفتان این است که کاربران‌تان را راضی نگه دارید و بعلاوه از بازی‌تان درآمد خوبی کسب کنید. اگر می‌خواهید مطمئن باشید زمانی که به مرحله (سافت) لانچ می‌رسید، بهترین نسخه از بازی را ارائه می‌دهید همواره به این نکته توجه کنید که:

خیلی زود شروع به تست کنید و این کار را بارها و بارها انجام دهید.

چه چیزی را باید مورد تست قرار دهم؟

برای پاسخ به این سوال که چه چیزی باید تست شود ابتدا باید مشخص کنید که اکنون در چه مرحله‌ای از توسعه و تولید بازی‌تان هستید. باید به دقت به این موضوع فکر کنید که در هر مرحله، چه چیزی را می‌خواهید تست کنید. آیا می‌خواهید:

• پروتوتایپ‌تان را تست کنید تا مطمئن شوید ایده‌ی اصلی به اندازه‌ی کافی جذاب است.
• اولین نسخه‌تان را تست کنید تا ببینید آیا افراد از این جهانِ بازی خوششان می‌آید.
• نسخه‌ی پیش از عرضه بازی‌تان را برای اطمینان از کنترل باگ‌ها و قابل فهم بودن بازی تست کنید.

تمام فرآیند تست، بعد از این قدم مشخص می‌شود. اینکه می‌خواهید چه چیز را تست کنید، تعیین می‌کند که چه تسترهایی انتخاب کنید و چه سوالاتی بپرسید. برای تست دیباگ کردن مراحل، مطمئنا سراغ مادربزرگتان نخواهید رفت، اما اگر بخواهید تست کنید آیا بازی حدس کلمه‌تان روی گوشی‌های همراه خوانا است، از او کمک خواهید گرفت.

به چه شکل این تست را انجام دهم؟

بخش عملی پلی تست نیز نیازمند برنامه‌ریزی و هماهنگی دقیق است و باید در مورد تدارکات آن برنامه‌ریزی کنید. در این مرحله باید:

• اجازه دهید که تسترها بدون اینکه مورد بررسی و مشاهده قرار بگیرند، خودشان و به شیوه‌ی خودشان بازی کنند. (سعی کنید شرایط مشابه تجربه‌ی واقعی کاربران‌تان را شبیه‌سازی کنید)
• جلسه تست را ضبط کنید. برای انجام این کار می‌توانید از نرم‌افزار BB Flashback استفاده کنید تا هر اتفاقی که در مانیتور رخ می‌دهد، بعلاوه واکنش و چهره‌ی بازی‌باز را به‌صورت همزمان ضبط کنید.
• برداشت شخصی هر تستر از بازی را، بدون تاثیر افراد دیگر، یادداشت کنید. می‌توانید به محض پایان تست، از کاربران بخواهید تا پرسشنامه‌ای را پر کنند. همچنین در حین تست هم کاربران می‌توانند یادداشت‌برداری کنند و نظرشان را ثبت کنند.
• با افراد صحبت کنید. تیم Motion Twin پس از اتمام تست، یک گروه ۵ نفره تشکیل دادند که متشکل از دو دولوپر در هر گروه بود و با تسترهایشان یک مباحثه شفاف و صریح ترتیب دادند. شما نیز اجازه دهید تسترها صحبت کنند و از اینکه چه اطلاعات سودمندی به شما خواهند داد، شگفت‌زده خواهید شد.
• بعد از تست با کاربران گپی خودمانی بزنید، یا حتی با آن‌ها نوشیدنی و پیتزا بخورید! این امر باعث می‌شود درموردتان با بقیه نیز صحبت کنند و در آینده نیز سراغتان را بگیرند و به نزدتان بازگردند.

به چه شکل پرسشنامه طراحی کنم؟

اینکه می‌خواهید چه بخشی را تست کنید، تعیین‌کننده‌ی سوالات پرسشنامه‌تان خواهد بود. پس بهتر است حتما مطمئن باشید که چه قسمتی از بازی را می‌خواهید تست کنید و سپس سوالات پرسشنامه‌تان را بر اساس آن طرح کنید. برای مثال اگر می‌خواهید قسمت راهنمای اولیه بازی را مورد پلی تست قرار دهید، می‌توانید این سوالات را بپرسید:

• آیا به طور کل بخش آموزشی بازی، مفید بود؟
• آیا خیلی طولانی بود؟
• آیا قسمتی بود که به نظرتان باید بهتر شود؟

بعد از این باید در نظر داشته باشید که چگونه می‌خواهید پاسخ‌ها را جمع‌آوری کنید. تیم Motion Twin برای ساخت پرسشنامه از Google Forms استفاده کردند که پاسخ‌ها را در Google Sheet ذخیره می‌کند.

پرسشنامه شما باید تا حد امکان چند گزینه‌ای باشد و اطلاعات قابل تجزیه‌ای را برگرداند. اما سوالاتی که نیازمند پاسخ‌های تشریحی هستند را به تعداد کلمات محدود کنید، در غیر اینصورت ممکن است تسترها برایتان رمان بنویسند.

چگونه تسترها را انتخاب کنم؟

برنامه‌ریزی در مورد اینکه چه کسی بازی را تست کند بسیار مهم و حیاتی است زیرا شما را مجبور می‌کند تا به این قضیه فکر کنید که بازار هدفتان چه کسانی هستند. به این فکر کنید که این بازی را برای چه کسانی می‌سازید و با پلی تست مطمئن شوید که آن‌ها دوست دارند این بازی را داشته باشند.

• اگر هنوز نمی‌دانید جامعه ی هدفتان چه کسانی هستند، یک جامعه‌ی گسترده‌ای از تسترها را انتخاب کنید.
• حتما تسترهای مرد و زن را به‌طور برابر انتخاب کنید.
• مطمئن شوید که تسترها در سطح مناسبی نسبت به بازی‌تان باشند. برای مثال اگر تستری که در بازی‌های پازل محور بسیار با تجربه و حرفه‌ای است را برای بررسی پازل‌های بازی‌تان انتخاب کنید، احتمالا بر اساس بازخوردهای دریافتی، پازل‌ها در نسخه نهایی بازی‌تان بسیار سخت خواهند بود.

چگونه این افراد را پیدا کنم ؟

برای این کار از دوستانتان درخواست کنید. با خانواده‌تان صحبت کنید، در تابلو اعلانات دانشگاه اطلاعیه بزنید، در اینترنت و هر جایی که ممکن است اطلاع‌رسانی کنید. اگر به دنبال گروه خاصی از تسترها می‌گردید در جاهایی اطلاع‌رسانی کنید که احتمال می‌دهید آن‌ها را آنجا بیابید. پلی تست از راه دور و از طریق اینترنت هم عالی است اما ارزش و دقت تست حضوری بسیار بالاتر است.

سازماندهی و چیدمان تست

شما به این موارد نیاز خواهید داشت:

• فضایی کافی برای انجام تست: تیم Motion Twin تست‌شان را در دفتری با فضای مناسب و کافی انجام دادند. اما شما می‌توانید این کار را در گاراژ، اتاق شخصی‌تان، خانه پدری‌تان یا هر فضای دیگری انجام دهید. فقط مطمئن باشید که در آنجا می‌توانید تسترها را از یکدیگر جدا کنید.
• وقفه زمانی: مطمئن شوید که می‌توانید آن تعداد تستری که می‌آیند را مدیریت کنید. به گفته تیم Motion Twin، آن‌ها از گروه‌های ۵ نفره از تسترها با وقفه‌های زمانی ۳۰ دقیقه‌ای تقاضا کرده بودند تا به آنجا بروند و با این زمان‌بندی اطمینان داشتند که جلسه تست‌شان را می‌توانند کنترل کنند.
• دستگاه‌ها: حتما در نظر داشته باشید که به تعداد کافی کامپیوتر،تبلت، موبایل یا هر وسیله‌ای که قرار است تست روی آن انجام شود موجود داشته باشید. اگر می‌خواهید روی گوشی تسترها بازی را اجرا کنید یا نیازی به برقراری دسترسی به اینترنت دارید، مطمئن شوید که زمان کافی برای این آماده‌سازی‌ها در اختیار خواهید داشت.
• دوربین و نرم افزار ضبط تصویر: ضبط کردن تست‌ها به شما اطلاعاتی ارزشمند خواهد داد که اکثرا پرسشنامه‌ها و گفت و گوهای بعد از تست نمی‌تواند در اختیارتان قرار دهد. حتما برای این کار از تستر‌ها اجازه بگیرید.
• همه چیز را تست کنید: قبل از شروی پلی تست، از کارکردن نرم‌افزار ضبط، اینکه به چه شکل ضبط کردن را فعال یا غیر فعال کنید، صدا و سایر موارد اطمینان حاصل کنید. همچنین در مورد ساختار پوشه‌ها برای نگهداری فایل‌های ذخیره شده نیز فکر کنید و آن را در نظر داشته باشید .
• یک مانور فرضی اجرا کنید: از یکی از دوستان یا همکاران‌تان دعوت کنید به دفترتان بیاید و در مورد کلیت تست او را راهنمایی کنید و تمام فرآیند را برایش شرح دهید. سپس از او (آن‌ها) بخواهید تست را انجام دهند و زمان به پایان رساندن تست و اتمام پرسشنامه را محاسبه کنید. به وسیله‌ی این کار هم متوجه چالش‌های پیش‌بینی نشده خواهید شد و هم خواهید دانست برای انجام تست برای هر فرد به چه میزان زمان نیاز خواهید داشت.

تست را شروع کنید:

شروع کنید. تسترها را وارد صحنه و پلی تست را آغاز کنید.

از انجام این موارد اطمینان حاصل کنید:

• آب نوشیدنی و مواد خوراکی و … را تدارک دیده باشید. باید تسترها در حین تست کاملا هوشیار باشند و با این تجربه خوب، آن‌ها را تشویق کنید تا دوباره و برای تست‌های بعدی نیز به شما کمک کنند.
• به حرفهای‌شان گوش دهید و آن‌ها را یادداشت کنید.
• همگی را تشویق کنید تا صحبت کنند و نظر بدهند و اگر فرصتی پیش آمد با آن‌ها تک به تک به گفتگو بپردازید.
• اجازه دهید کاملا آزادانه بازی را تست کنند.

و مراقب باشید این اشتباهات را انجام ندهید:

• هنگامی که بازی را تست می‌کنند، مدام اطرافشان پرسه نزنید.
• در هنگام تست، به آن‌ها کمک نکنید (مگر اینکه در بخشی کاملا گیر کرده‌اند و نمی‌توانند ادامه بازی را انجام دهند)
• وقتی در مورد بازی نظرشان یا موضوعی را به شما می‌گویند، نگویید که در اشتباه هستند.
• به آن‌ها پیشنهاد پرداخت پول در قبال تست ندهید (مگر اینکه شرکت خیلی بزرگی هستید و توان پرداخت پول برای تستر را هم دارید)

خیلی از این موارد ممکن است بسیار واضح و بدیهی به نظر برسد (یا حتی احمقانه) اما بهتر است این را بدانید که اکثر بازی‌سازها وقتی می‌بینند تستری درحال کلنجار رفتن برای حل یک پازل یا قسمت سختی از بازی هست، نمی‌توانند جلوی خود را بگیرند و او را راهنمایی نکنند. در نتیجه با این کارشان فرآیند پلی تست و احتمالا بازی‌شان را خراب می‌کنند.

تحلیل کردن داده‌ها

هنگامی که تسترها کارشان تمام شد و محل را ترک کردند، باید داده‌ها را مورد بررسی قرار دهید. ساده‌ترین کار این است که یادداشت‌هایی که برداشتید را بررسی کنید و با توجه به بازخوردها و نکاتی که بسیار تکرار شده، لیستی از کارهایی که باید انجام دهید بنویسید. این موضوع، کار شما را چند ماه جلو می‌اندازد و احتمالا وسوسه شوید به همین قسمت اکتفا کنید. اما اکتفا نکنید!

معمولا جالب‌ترین دیدگاه‌ها و بازخورد‌ها نسبت به بازی‌تان را از طریق مشاهده‌ی ویدیو‌ها به دست خواهید آورد. برایتان خیلی جالب خواهد بود ببینید تسترها وقتی فکر می‌کنند کسی آن‌ها را تماشا نمی‌کند، چه کارهای انجام می‌دهند. Motion Twin از تجربه‌اش چنین می‌گوید که: در ویدیوها، تسترها همه جور اطلاعاتی به ما دادند. بعضی هر کاری که هنگام تست انجام می‌دادند را با گزارش روی ویدیو ثبت کردند، بعضی حین بازی آواز می‌خواندند و بالا پایین می‌پریدند و بعضی در حالی که زیرلب ناسزا می‌گفتند با عصبانیت از بازی خارج شدند.

مرحله بعدی پرسشنامه است. اگر شما هم از Google Form استفاده کنید، مشکل خاصی در تحلیل داده‌ها و استنباط نتیجه نخواهید داشت. Motion Twin نیز با کمک این ابزار بعد از تست به این نتیجه رسیده بودند که بازی‌شان از نظر زیبایی‌شناسی برای خانم‌ها بسیار جذاب بوده، اما گیم‌پلی بیشتر مورد علاقه مردان جوان (و بازی‌بازهای حرفه‌ای) قرار گرفته است.

جمع بندی

به‌طور خلاصه، انجام پلی تست برای بازخوردهای که در مورد بازی در اختیارتان قرار می‌دهد، بسیار مفید و ضروری است. اما مهم‌تر از این، فرایندی است که مجبورتان می‌کند انجام دهید. بازی‌سازان مستقل اکثرا جنبه‌ی بازاریابی بازی‌شان را فراموش می‌کنند. انجام یک پلی تست در مقیاس کوچک به بهترین شکل به شما کمک می‌کند تا روی ساخت محصولی تمرکز کنید که نه تنها جذاب باشد، بلکه مخاطبینی داشته باشد که دوست دارند آن را بازی کنند و به سرعت از آن خارج نشوند.

نویسنده: محمد علیزاده