ویدیو
مایکروسافت گیمینگ و خیزشی برای بردن جنگ محتوایی
قبل از هر چیزی بهتر است بدانید، این یک یادداشت شخصی/تحلیلی از سمت نویسنده‌ای است که هیچ طرفدار هیچ جانبی نیست و صرفا برداشت شخصی خودش از این خبر بزرگ را می‌نویسد؛ خبری از فن‌بوییسم نیست!
تقریبا نزدیک به ۲۴ ساعت می‌شود که خبر قرارداد حدودا ۶۸ میلیاردی مایکروسافت و اکتیویژن بلیزارد جهت انتقال خانواده اکتیویژن بلیزارد و کینگ به زیرمجموعه مایکروسافت گیمینگ می‌گذرد؛ خبری که در یک جمله ساده بیان می‌کند: «هر محصولی که از اکتیویژن بلیزارد تجربه کرده‌ایم و دیده‌ایم، حالا متعلق به مایکروسافت است.» آن هم به قیمت نزدیک به ۷۰ میلیارد دلار! فکر کنم هنوز متوجه عمق ماجرا نشده‌اید؛ بگذارید با مثال‌های مختلف دقیق‌تر بیان کنم که ارزش مادی این قرار داد چه عمقی دارد.
لوکاس‌فیلم استودیوی فیلم‌سازی مطرحی است که به خاطرتولید فرنچایز Star Wars و Indiana Jones شهرت بسیار زیادی دارد؛ قبل از انتشار فیلم‌های Avengers: Infinity War و Avengers: End Game، فرنچایز Star Wars سودآورترین فیلم در تاریخ بود و دیزنی تنها با ۴ میلیارد دلار، این استودیو فیلم‌سازی و فرنچایزهای سینمایی آن را به تصاحب خود در آورد. کمپانی مطرح Nvidia با ۴۰ میلیارد دلار کمپانی تراشه‌سازی ARM را به تصاحب خود در آورد؛ مقصد تراشه‌های ARM خیلی از گوشی‌های هوشمند بازار هستند و غیر از آن حتی روی بعضی از لپ‌تاپ‌ها و مینی پی‌سی‌ها مثل رزبری پای هم از این تراشه‌ها استفاده می‌شود.
حالا مایکروسافت با خرید ۷۰ میلیارد دلاری اکتیویژن بلیزارد و کینگ نشان داد که ارزش واقعی محصولات بازیهای ویدیویی و سودآوری آنها به چه شکل است. سودآوری بازیهای ویدیویی طی چند سال اخیر از سودآوری مجموع دو صنعت فیلم‌های سینمایی و موسیقی هم بیشتر هستند و نشان می‌دهد که صنعت جوان بازیهای ویدیویی به راحتی توانستند خودشان را به عنوان یکی از محبوب‌ترین فرم‌های سرگرمی خودشان را در دل مردم پیدا کنند.
هنوز متوجه بزرگی این قرارداد نشده‌اید؟ بگذارید یک مثال نهایی برایتان بزنم تا شاید متوجه عمق فاجعه بشوید؛ طی قرارداد اکتیویژن و مایکروسافت، حالا سهام سونی ۲۰ میلیارد دلار افت کرده است که از اکتبر ۲۰۰۸ تا به حال، این موضوع در سهام سونی سابقه نداشته است. سونی که روزگاری یکی از سردمداران لوازم خانگی، گوشی‌های هوشمند، سرگرمی‌های دیجیتال و … بود، حالا کم کم ارزشش را به خاطر یک قرارداد مایکروسافت به این شدت از دست داده است.
مایکروسافت تقریبا نزدیک به یک دهه است که رویکرد خود را نسبت به جنگ‌های کنسولی و مدیریت منابع خود تغییر داده و این اتفاق را مدیون یک شخص یعنی فیل اسپنسر است. تا قبل از فیل اسپنسر، دان متریک مسئول بخش سرگرمی مایکروسافت بود که متاسفانه با بدترین تصمیمات ممکن باعث شد تا اکس باکس در وضعیت بدی سپری کند و مایکروسافت که دومین شرکت ارزشمند (بعد از Apple) است، در جنگ کنسولی نسبت به رقیب دیرینه‌اش یعنی سونی و پلی‌استیشن، عقب بماند. اما حالا و بعد از گذشت تقریبا یک دهه، مایکروسافت دست به تصمیمات عجیبی می‌زند که در عین ریسک‌پذیری، جریان‌ساز و انقلابی هستند؛ انقلابی که برای همیشه چهره بازیهای ویدیویی را تغییر می‌دهند. بیایید قدم به قدم پیش برویم و متوجه شویم اکس باکس چگونه با استراتژی‌های جلوتر از زمان، توانست در نسل نهم سوداگری کند!
اکس باکس در نسل هشتم
نسل هفتم بازیهای ویدیویی به شکل عجیبی تمام شد، با این که اکس باکس تقریبا تمام نسل را پیشروی کرد اما پلی‌استیشن در نهایت با انتشار چند عنوان انحصاری مثل The Last of Us توانست بازی را تا حدودی به نفع خودش بچرخاند و همین باعث شد تا پلی‌استیشن به خوبی نسل هشتم را به نفع خودش شروع کند و از ابتدا تا انتهای نسل هشتم بازیهای ویدیویی، پلی‌استیشن برتری نسبی را به اکس باکس داشت.
بزرگ‌ترین مشکل اکس باکس در نسل هشتم، کمبود محتوای انحصاری‌اش بود؛ قسمت‌های جدید Halo و Forza به اندازه‌ای درگیرکننده نبود که بتواند در جنگ بازیهای انحصاری در مقابل عناوین انحصاری پلی‌استیشن مثل The Last of Us: Part II، Ghost of Tsushima، Marvel’s Spider-Man و Detroit: Become Human قد علم کند. اکس باکس سراغ رشد در زمینه‌ای رفت که کاربرهای پلی‌استیشن از ضعف آن در بخش سرگرمی سونی آزرده‌خاطر بودند و آن هم سرویس آنلاین بود. سرویس آنلاین اکس باکس به مراتب بسیار قدرتمندتر بود و ویژگی‌های جذاب‌تری را به پلیرهای این کنسول ارائه می‌داد.
اما بزرگ‌ترین خدمتی که مایکروسافت و اکس باکس به کاربران خود کردند، لانچ سرویس Game Pass بود. سرویس اشتراکی که کاربران تنها با پرداخت ماهیانه ۱۰ دلار می‌توانستند به لیستی از بازیهای مختلف دسترسی داشته باشند که حتی اشتراک یک ساله این سرویس از خرید بازیهای ویدیویی با قیمت ۶۰ دلار، منطقی‌تر به نظر می‌رسید. با این که سرویس Game Pass تنها با ۲۰ بازی شروع شد، اما به مرور این سرویس میزبان بازیهای بیشتر و بزرگ‌تری شد و زمانی که اعلام شد تمام بازیهای انحصاری اکس باکس از روز اول در دسترس کاربران گیم پس خواهند بود، ارزش کلی سرویس گیم‌پس بیش از پیش شد.
در نوامبر ۲۰۱۹، اکس باکس سرویس ابری خود را به صورت رسمی راه‌اندازی کرد که به عنوان یکی از انقلابی‌ترین اتفاقات در صنعت بازیهای ویدیویی یاد می‌شود. اما این تمام ماجرا نبود؛ درگیری سرویس ا3بری با گیم پس این امکان را برای پلیرها فراهم می‌کند تا در هر مکانی حتی روی گوشی‌های هوشمند خود بتوانند بازیهای ویدیویی را از طریق اینترنت استریم کند که آینده بلند مدت این سرویس ابری می‌تواند به اتفاق بزرگی منجر شود که برای تجربه بازیهای ویدیویی نیازی به خرید کنسول یا پلتفرم‌های دیگری نباشد و تنها با اتصال به اینترنت، حتی با یک گوشی هوشمند یا تلویزیون بتوانید بازیهای ویدیویی را تجربه کنید.
با تمام این اتفاقات، پلی‌استیشن در نهایت توانست برنده نسل هشتم بازیهای ویدیویی شود و فروش بالای کنسول پلی‌استیشن ۴ که تبدیل به پرفروش‌ترین کنسول نسل هشتم بازیهای ویدیویی شد، توانست گواهی بر این موضوع باشد. اما تمام تصمیمات بزرگ اکس باکس و موفقیت پلی‌استیشن در نسل هشتم بازیهای ویدیویی، چه سرانجامی را برای هر دو جبهه در نسل فعلی، نسل نهم بازیهای ویدیویی رقم زده است؟
اکس باکس در نسل نهم
تنها سرویس‌های اکس باکس نبود که یکی پس از دیگری خبرساز می‌شد؛ اکس باکس نسل نهم را با یک تصمیم عجیب در زمینه سختافزار کنسولهای نسل نهمی خود آغاز کرد. اکس باکس اولین کمپانی بود که از کنسول نسل بعدی خودش یعنی Xbox Series X رونمایی کرد که این رونمایی از همان ابتدا با نمایش عنوان انحصاری برای این کنسول یعنی Hellblade 2 همراه بود. مایکروسافت تمام سعی خود را کرد که با نشان دادن قدرت کنسول نسل نهمی‌اش به همراه عنوانی انحصاری، به شکلی آمادگی کاملش برای رقابت با پلی‌استیشن را نشان دهد.
اما نزدیک به انتشار اکس باکس سری اکس بود که مایکروسافت در عملی عجیب، از یکی دیگر از واریانس‌های کنسول اکس باکس سری رونمایی کرد که Xbox Series S نام داشت؛ این کنسول تنها ۳۰۰ دلار قیمت داشت و با این که سختافزار ضعیف‌تری نسبت به سری اکس دارد، اما به خوبی جوابگوی بازیهای نسل نهم بود و با قیمتی مناسب می‌توانست گزینه خوبی برای کسانی باشد که بودجه چندان زیادی برای خرید کنسول در نسل نهم ندارند و می‌خواهند هزینه کمتری نسبت به ۵۰۰ دلار پرداخت کنند.
این اولین قدم اکس باکس برای پیروزی در نسل نهم بود که از استقبال بسیار خوب پلیرها رو‌به‌رو شد. قیمت ۳۰۰ دلاری آن هم با سختافزار قدرتمند در نسل نهم، یکی از بهترین اتفاقاتی بود که می‌توانست در لاین‌آپ اکس باکس بیافتد اما کنسول ۳۰۰ دلاری تنها اقدام اکس باکس نبود که نسل نهم را به نفع این کمپانی تغییر داد.
اکس باکس و نظریه مونوپولی
اکس باکس از کمبود محتوای انحصاری رنج می‌برد و این دلیل اصلی است که پلی‌استیشن موفق شده است تا اواخر نسل هفتم و کل نسل هشتم را بدون هیچ زحمتی و فقط با سفارش عنوان‌های انحصاری به استودیوهای اول شخص خود توانست پیروز میدان باشد. اما به نظر می‌رسد که اکس باکس هم از اهمیت عنوان‌های انحصاری به خوبی آگاه است اما به خاطر برتری مالی و اقتصادی که مایکروسافت نسبت به سونی دارد، آنها به دنبال تولید محتوای اختصاصی جدید و از نو نبودند و از همان ابتدا اکس باکس نشان داد که رویه دیگری را پیش می‌گیرد.
اولین و یکی از سودآورترین اقدامات مایکروسافت خرید استودیوی سوئدی Mojang بود که این استودیو بازی Minecraft را خلق کرده بود و با خرید امتیاز این استودیو و این بازی و پشتیبانی مناسب از این بازی توانست در حال حاضر بزرگ‌ترین جامعه بین بازیهای ویدیویی را ایجاد کند. اما این تنها خرید مایکروسافت نبود. مایکروسافت به مرور دست به خرید استودیوهای بزرگ دیگری مثل Ninja Theory، Double Fine، Playground Games، و Obsidian Entertainment زد که فرنچایزهایی مثل Hellblade, Psychonauts, The Outer Worlds و Forza به بازیهای زیرمجموعه مایکروسافت و اکس باکس پیوستند.
مایکروسافت پول‌های زیادی را برای تصاحب این استودیوها خرج کرد اما شاید بزرگ‌ترین خریدی که تا سال گذشته انجام داد، خرید کمپانی مادر Zenimax بود که استودیو بتزدا هم یکی از زیرمجموعه‌های زنی‌مکس محسوب می‌شد. با این خرید فرنچایزهای بزرگ و محبوبی مثل The Elder Scrolls, Fallout, Wolfenstein و Doom به زیرمجموعه‌های مایکروسافت و اکس باکس پیوستند که خبر بسیار بزرگی در صنعت محسوب می‌شد. هر کدام از این فرنچایزها به قدری بزرگ و پرطرفدار هستند که تا هفته‌ها بعد از انتشار این خبر، هنوز کسی باورش نمی‌کرد.
اما اگر باور پیوستن بتزدا به اکس باکس برایتان سخت است و غیرقابل‌باور، تیتر بعدی را مطالعه کنید!
اکتیویژن بلیزارد با جاش:۷۰ میلیارد دلار
قرارداد انتقال تمام متعلقات اکتیویژن بلیزارد تا به همین لحظه هنوز هم تازگی دارد. هنوز باور این موضوع سخت است که یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین کمپانی‌های تاریخ صنعت بازیهای ویدیویی به راحتی و با این قیمت هنگفت توسط مایکروسافت خریداری شد. ارزش قرارداد ۷۰ میلیاردی بین مایکروسافت و اکتیویژن بلیزارد حتی از مقدار کمک سازمان جهانی کمک به نابودی فقر هم بیشتر است.
طی این قرارداد، در ژوئن سال آينده میلادی یعنی ۲۰۲۳، تمام اکتیویژن و متعلقات آن به زیرمجموعه اکس باکس یا مایکروسافت گیمینگ اضافه خواهد شد. اکتیویژن بلیزارد آن‌قدر فرنچایزهای بزرگی را در زیرمجموعه خودش دارد که حتی اگر مایکروسافت تصمیم بگیرد که با تمام استودیوهای زیرمجموعه‌اش قطع همکاری کند و فقط فرنچایزهای اکتیویژن را ادامه دهد، به راحتی می‌تواند سود خارق‌العاده‌ای را به دست آورد.
بیایید نگاهی به لیست آي‌پی‌های اکتیویژن بلیزارد بیندازیم:
- Warcraft
- Starcraft
- Call of Duty
- Diablo
- Heartstone
- Overwatch
- Guitar Hero
- World of Warcraft
- King’s Quest
- Crash Bandicoot
- Prototype
- Hexen
- SWAT
- Blur
- Singularity
- True Crime
- Gun
- Tony Hawk’s Pro Skater
این‌ها تنها آی‌پی‌ها و فرنچایزهایی نبودند که اکتیویژن بلیزارد آنها را در اختیار دارد اما از این فرنچایزها می‌توان به عنوان مهم‌ترین آنها اشاره کرد. تصور کنید که تنها نصف این فرنچایزها به عنوان محتوای انحصاری اکس باکس منتشر شوند؛ در این صورت به راحتی مشکل محتوای انحصاری اکس باکس برای همیشه برطرف خواهد شد. تعدادی از این بازی‌ها مثل SWAT, Gun, True Crime یا Prototype، سال‌هاست که قسمت جدیدی را دریافت نکرده‌اند و حالا خرید اکتیویژن بلیزارد توسط مایکروسافت گیمینگ می‌تواند بهانه خوبی برای بازگرداندن این فرنچایزها باشد تا یک‌بار برای همیشه جنگ محتوای بین اکس باکس و پلی‌استیشن قوت سرسام‌آور بگیرد.
خیز برداشتن برای محتوای گوشی‌های هوشمند
اما تمام این خریدها در کنار هم فقط برای قدرت بخشیدن به مایکروسافت گیمینگ نیست و مایکروسافت مدت‌هاست که استراتژي‌های دیگری هم در پس‌زمینه این خریدها لحاظ می‌کند؛ استراتژی که بالاخره بتواند سر و سامانی به بخش موبایل مایکروسافت بدهد و چه کاری بهتر از خرید فرنچایزهای بزرگ موبایلی؟! مایکروسافت با خرید اکتیویژن بلیزارد صاحب بازی موبایلی محبوب Candy Crush شده است که این بازی موبایلی هم‌اکنون جز ده بازی دارای پلیر بین بازیهای موبایلی است و حالا یعنی مایکروسافت بلافاصله به یکی از قدرت‌های صنعت بازیهای موبایلی بدل شده است.
این فقط به مایکروسافت صدق نمی‌کند و از طرف دیگری بتزدا هم بازی قدرتمند The Elder Scrolls Blade را در اختیار داد که بعد از پیوستن به مایکروسافت گیمینگ، حالا مایکروسافت می‌تواند به راحتی به راه‌اندازی بخش بازیهای موبایلی خودش فکر کند و از آن‌جا که مایکروسافت تا به حال بارها تلاش کرده است که بخش موبایل خود را با استراتژي‌های متفاوت وارد بازار کند و حتی با عرضه دستگاه Surface Duo سعی کرد تا حدودی نشان دهد که قصد دارد به زودی دستگاه‌های بیشتری را در این زمینه منتشر کند.
بعید نیست که مایکروسافت با خرید استودیوهای مختلف، سعی کند که با غول‌های صنعت بازی موبایلی مثل تنسنت هم رقابت کند که البته رقابت با تنسنت کار بسیار دشواری است؛ این غول چینی، هم‌اکنون در صدر جدول قدرتمندترین کمپانی بازی‌سازی جهان قرار دارد و از مهم‌ترین محصولات او می‌توان به کراس‌فایر، CoD Mobile و PUBG Mobile اشاره کرد و این تنها سه محصول از ده‌ها محصول پرطرفدار این کمپانی هستند که هرچقدر به سمت جلو حرکت می‌کنیم، این بازی‌ها طرفداران بیشتری را جذب خود خواهند کرد.
جنگ کنسولی یا جنگ محتوا؟
در حال حاضر مایکروسافت گیمینگ اعلام کرده است که با سران سونی صحبت‌هایی را انجام داده است که طی توافقاتی، قرار نیست که فرنچایز بزرگ Call of Duty، به حالت انحصاری اکس باکس دربیاید و مایکروسافت قول داده است که این فرنچایز به صورت چندپلتفرم در بازار بازیهای ویدیویی منتشر خواهد شد. هرچند که چنین صحبتی هم پیشتر راجع به بازیهای بتزدا شده بود اما حالا دو بازی Starfield و The Elder Scrolls VI قرار است که به صورت انحصاری برای کنسولهای نسل نهمی اکس باکس و ویندوز ۱۰ منتشر شوند که خبر چندان خوبی برای کاربران پلی‌استیشن و طرفداران این سری نیست.
اما آیا در نهایت فرنچایز Call of Duty انحصاری می‌شود؟ نظر خودم: نه! من اینطور فکر نمی‌کنم. من در گذشته به راحتی تصور می‌کردم که عنوان‌های آینده بتزدا انحصاری کنسولهای اکس باکس بشوند اما این اتفاق برای کال آو دیوتی نخواهد افتاد. این ادعای من دو دلیل خیلی مهم دارد. دلیل اول این است که مایکروسافت طی چند سال اخیر به خصوص در بخش اکس باکس خود شخصیت مهربان و اهمیت‌دهنده‌ای را به نمایش گذاشته و فیل اسپنسر تقریبا در تمام صحبت‌های علنی‌اش اعلام کرده که آنها قصد دارند که صنعت بازیهای ویدیویی را بزرگ‌تر کنند تا هر کس بتواند در هر جایی بازیهای ویدیویی را تجربه کند اما با انحصاری کردن فرنچایزی مثل Call of Duty، این چهره مایکروسافت گیمینگ به طور کلی خراب می‌شود. دلیل دوم آن هم می‌تواند سود بالای Call of Duty باشد؛ حتی ضعیف‌ترین نسخه‌های کال آو دیوتی سودآوری بسیار زیادی دارد و انحصاری کردن این بازی تنها برای فروش بیشتر کنسول اکس باکس چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.
استراتژی که اکس باکس می‌تواند برای فرنچایز Call of Duty پیاده‌سازی کند، انتشار محتوای انحصاری برای این فرنچایز روی کنسولهای اکس باکس و ویندوز ۱۰ است که همین محتویات هم می‌توانند به اندازه کافی پلیرهای زیادی را برای کنسولهای اکس باکس بیاورند. از طرفی عنوان‌های دیگری هم هستند که اکس باکس می‌تواند با انحصاری کردن آنها، قدرت بازیهای انحصاری‌اش را به پلی‌استیشن به نمایش بگذارد؛ به عنوان مثال اگر مایکروسافت گیمینگ بعد از چند سال غیبت، فرنچایز Guitar Hero را به صورت انحصاری برای اکس باکس منتشر کند، قطعا با افزایش فروش کنسول اکس باکس روبرو خواهد شد؛ یا حتی عناوین دیگری مثل Prototype یا True Crime.
آینده‌ای روشن برای مایکروسافت
بدون شک، مایکروسافت گیمینگ و طرفدارانش آینده بهتری را نسبت به گذشته می‌بینند و حالا مایکروسافت بیشتر از هر موقع دیگری محتوای انحصاری و اول شخص در چنته خود دارد. اما مدیریت اکس باکس برای احیای بعضی از فرنچایزهای قدیمی و جا دادن آنها در تقویم محتوایی چند سال آینده‌اش بسیار حائز اهمیت است که اگر فیل اسپنسر بتواند مایکروسافت گیمینگ را به خوبی مدیریت کند، قطعا آینده درخشانی در انتظار اکس باکس و طرفدارانش خواهد بود.
نظر شما راجع به اقدامات مایکروسافت طی دو نسل گذشته چیست؟
