ویدیو
دلیل نامه | سونی با قیمت‌گذاری PSVR 2 اشتباه بزرگی را مرتکب می‌شود
اگر اخبار جدید را دنبال کرده باشید، قطعاً متوجه شده‌اید که کمپانی سونی اخیراً از قیمت عینک واقعیت مجازی نسل دومی خودش به نام PSVR 2 رونمایی کرد که به اندازه کنسول پلی‌استیشن ۵ که ساخته است، می‌ارزد. سوال اینجاست که واقعاً سران این کمپانی چه فکری با خودشان کرده‌اند که چنین قیمتی را برای محصولی کم ارزش‌تر از یک کنسول خانگی در نظر گرفته‌اند؟ در این دلیل نامه که از وب سایت بازینامه مطالعه خواهید کرد، راجع به همین موضوع صحبت خواهیم کرد.
تقریباً یک سالی می‌شود که کمپانی سونی از نسل دوم عینک واقعیت مجازی خودش به نام PSVR 2 یا همان پلی‌استیشن وی آر ۲ رونمایی کرد که البته روشی که این کمپانی در ارائه اطلاعات این سیستم سرگرمی در پیش گرفته بود، برای من که هیچ؛ اما برای سایر مخاطبان هم عجیب و غریب بود. به خاطر دارم که در زمان رونمایی از کنسول پلی‌استیشن ۴ در E3 2012 ( اگر اشتباه نکنم)، سونی به جای معرفی یکجانبه از کنسول و کنترلر و کمرا، ابتدا فقط دوال‌شاک ۴ را رونمایی کرد و به مرور زمان هم از کنسول نسل هشتمی خودش پرده برداشت که در حد یک کانسپت بود.
همین بلا هم بر سر عینک واقعیت مجازی PSVR 2 آمد. در ابتدا ما هیچ ایده‌ای از طراحی شکلی و مشخصات ظاهری آن نداشتم و حتی نمی‌دانستیم که قابلیت‌هایش چیست؛ ولی رفته رفته کمپانی سونی تمرکزش را ابتدا روی بازی‌ها، سپس روی ویژگی‌های کنترلرهای حسگر و در نهایت روی خود عینک واقعیت مجازی گذاشت که اصلی‌ترین موضوع در بین بحث‌های انجمنی بود. خوب یا بد، الان اطلاعات کاملی از این سیستم سرگرمی داریم و می‌دانیم که در اسفند ماه سال جاری باید منتظر چه محصولی باشیم.
یکی از موضوعاتی که برای من شخصاً تمسخر آمیز بود، این است که خود کمپانی سونی می‌دانست عینک واقعیت مجازی PSVR 2 آن‌ها، عملاً یکی از محصولات پرطرفدار بازار است که بازیکنان برای تجربه‌اش لحظه‌شماری می‌کنند؛ اما این شرکت بدون هیچ رویداد خاصی و صرفاً با اتکاء کردن به چندتا نمایش در رویداد‌های آنلاین PlayStation Showcase یا حتی بیانیه‌های مطبوعاتی، اطلاعاتی از این محصول در اختیارمان قرار داد.
حتی سران شرکت برای اعلام کردن قیمت نهایی و تاریخ عرضه دقیق عینک واقعیت مجازی PSVR 2 هیچ خلاقیتی از خودشان بروز ندادند و احتمالاً هدفشان این بود که با ارائه یک بیانیه آنلاین، جوهای پیرامون این محصول و البته قیمت آن را به شدّت کاهش دهند. بله، من این ترس را متوجه شدم و احتمالاً هم تا امروز شما این موضوع را درک کردید. وقتی که این سیستم سرگرمی در تاریخ ۲۲ فوریه ۲۰۲۳ برابر با ۳ اسفند ۱۴۰۱ عرضه شود، قیمتی معادل ۵۴۹.۹۹ دلار خواهد داشت. یعنی عملاً برای بازی کردن با عینکی که کارایی کنسول پلی‌استیشن ۵ را ندارد، باید به اندازه آن کنسول هزینه کنید.
صادقانه بگویم، درک این موضوع که چرا کمپانی سونی فکر می‌کند که باید با این قیمت هدست واقعیت مجازی PSVR 2 اش را منتشر کند (احتمالاً هم فکر کرده چه قیمت خوبی بوده)، سخت است. اگر نظر شخصی من را بخواهید، موضوع از جای دیگر آب می‌خورد. در زمان قیمت‌گذاری کنسول پلی‌استیشن ۵، سونی برای اینکه در رقابت با ایکس باکس سری ایکس و مایکروسافت شکست نخورد، مجبور شد که محصول خودش را هم قیمت با محصول کمپانی رقیب و با ۱۰۰ دلار ضرر به فروش برساند.
خب اگر فروش ۲۵ میلیونی کنسول پلی‌استیشن ۵ در سراسر جهان را در نظر بگیریم ( که البته بیشتر از آن را حساب نمی‌کنم چون قیمت آن در اروپا بالاتر رفته)، یعنی سونی تا پایان ماه سپتامبر چیزی حدود ۲.۵ میلیارد دلار برای این میزان فروش ضرر کرده است. خب راه جبرانش چیست؟ عینک واقعیت مجازی PSVR 2 که با فناوری عجیبش، سر و صدای زیادی به پا کرد. در رقابت با سونی، باید بگویم که مایکروسافت هم کنسول خودش را با ضرر به مردم فروخت، اما سیاست‌های اقتصادی آن شرکت اینقدر قوی هست که به خاطر قابلیت‌های مهمی مثل Xbox Cloud Gaming، Xbox Game Pass، PC Game Pass و هزاران آپشن دیگر با کمک این سرویس‌های اشتراکی، ضررهای خودش را جبران کند.
خب فرق سونی و مایکروسافت در جبران ضررها چیست؟ داستان از این قرار است که مایکروسافت با حذف کردن لوازم‌های جانبی اضافه مثل کینکت و روی آوردن به خدمات مشتری‌محور، به راحتی و بدون اینکه فشاری به مخاطب وارد شود، می‌‌تواند این ضرر را جبران کند. از طرفی سران کمپانی آنقدر از سرویس‌های اشتراکی خودشان مطمئن هستند که بتواند ۲.۵ میلیارد دلار ضرر را ( فقط با احتساب قیمت پایه ایکس باکس سری ایکس) دوباره به دست آورند.
اصلاً ماهیت سرویس‌های اشتراکی مایکروسافت به گونه‌ای است که خود مخاطب احساس می‌کند اگر اشتراک هر یک از این‌ها را تهیه نکند، یه چیزی در زندگی‌‌‌اش کم دارد؛ اما حالا به سیاست سونی نگاه کنیم که چگونه می‌خواهد با خالی کردن جیب مخاطبان، این ضررها را جبران کند. انواع و اقسام لوازم‌های جانبی مثل فیس پلیت (قاب بدنه پلی‌استیشن ۵)، دوالسنس در رنگ‌های متنوع، هدست، پایه شارژر، دوربین و حالا هم عینک واقعیت مجازی PSVR 2 که موضوع اصلی مقاله ماست.
اگر از طرفداران پلی‌استیشن هستید، فقط به یک سوال من پاسخ دهید: آیا شما بدون تهیه کردن هر یک از این موارد جانبی‌ای که بالاتر گفتم، احساس کمبود می‌کنید؟ من که جوابم منفی است. در این برهه زمانی ( با فرض اینکه اینترنت کشور در عالی‌ترین سطح قرار داشته باشد)، کمبودی که من احساس می‌کنم همان اشتراک پریمیوم پلی‌استیشن پلاس است که در آن هزاران هزار بازی منتظرم هستند که من آن‌ها را انتخاب کنم. این یعنی خدمات مشتری محور!
کدام یک از شما دوستانی که در حال مطالعه این مقاله هستید، در نسل گذشته عینک واقعیت مجازی پلی‌استیشن وی آر ۱ را تهیه کرده و از تجربه بازی‌هایش به شدّت سرگرم شدید؟ تازه پروسه PSVR 2 هم بدتر از نسخه اولش است، چراکه شما عملاً نمیتوانید بازی‌هایی که از نسل قبل روی اکانتتان دارید را روی این سرویس سرگرمی تجربه کنید. این موضوع یعنی چی؟ یعنی پول دوباره پرداخت کنید تا من [سونی] به شما اجازه دهم با همان بازی قبلی سرگرم شوید. فرقش چیست؟ اینکه حالا می‌توانید با قابلیت‌های بازخورد لمسی و محرک‌های تطبیقی، بازی موردعلاقه‌تان را لمس کنید.
در واقع هرچه بیشتر به قیمت عینک واقعیت مجازی PSVR 2 نگاه کنید، به احمقانه بودن موضوع پی خواهید برد. ۵۴۹.۹۹ دلار برای یک عینک واقعاً پول زیادی است. این نکته را هم اضافه کنم که عینک مورد بحث ما یک محصول جانبی شناخته می‌شود؛ یعنی بدون داشتن کنسول پلی‌استیشن ۵ که قیمت کمتر از PSVR 2 دارد، نمیتوانید به تجربه بازی‌های واقعیت مجازی بپردازید. دوره و زمانه ما را نگاه کنید؛ در جهانی زندگی می‌کنیم که لوازم جانبی قیمتی بیشتر از یک محصول اصلی را دارد. البته که این موضوع جدیدی نیست و سگا هم در آن روزگار از اینکارهای احمقانه انجام می‌داد که هنوز هم اعمال کردنش احمقانه است.
سونی واقعاً احمق است و من از اینکه از محصولات این کمپانی استفاده می‌کنم، از کیف پولم و کارت عابربانکم شرمنده‌ام. حتی خرید خود کنسول پلی‌استیشن ۵ هم منطقی نیست، چون چیز ارزانی نیست؛ قیمت بدون دیسک آن ۴۰۰ دلار و قیمت استانداردش هم ۵۰۰ دلار است. با فرض اینکه بخواهید یک عینک واقعیت مجازی PSVR 2 به همراه مدل استاندارد پلی‌استیشن ۵ را انتخاب کنید، باید چیزی حدود ۱۰۵۰ دلار آمریکا پول پرداخت کنید. با دلار ۳۶۰۰۰ تومانی و بدون احتساب هزینه (مثلاً) گمرکی و مسافری و چه می‌دانم سود فروشنده، هر کدام از ما باید پولی معادل یک آیفون ۱۳ معمولی ۲۵۶ گیگ CH پرداخت کنیم. البته که مثال عجیبی زدم ولی به طور کلی باید نزدیک به ۴۰ میلیون تومان وجه رایج مملکت را خرج این دو سیستم کنیم آن هم بدون احتساب قیمت بازی‌ها که سر به فلک کشیده است.
واقعیت مجازی در حال حاضر یکی از بخش‌های مهم بازارهای جهانی است و بدون شک در آینده زندگی انسان‌ها نقش بسیار بسیار مهمی دارد، اما در حال حاضر که این مقاله نگارش می‌شود، موفق‌ترین عینک واقعیت مجازی موجود در بازار فاصله زیادی تا فروش ۲۰ میلیون نسخه‌ای دارد. حالا به اصل سوالی می‌رسیم که در ابتدا پرسیدم: سونی واقعاً چه فکری با خودش کرده که چنین قیمتی را برای PSVR 2 در نظر گرفته است؟ یک محصول سخت‌افزاری جدید با چنین قیمت گزافی اصلاً مقرون به صرفه نیست؛ مخصوصاً اینکه بحث بازارهای جهانی هم وسط است.
الان در شرایطی زندگی می‌کنیم که مخاطبان هیچ کمبودی در هیچ زمینه‌ای ندارند، یعنی اینطور نیست که با توجه به جذابیت بالای واقعیت مجازی، مخاطبان هیچ گزینه دیگری جز خرید PSVR 2 نداشته باشند. همین عینک واقعیت مجازی Quest 2 یک دستگاه بسیار قدرتمند و ارزان تر است که یک کتابخانه کامل از بازی‌ها را دارد. البته با افزایش قیمت‌های اخیری که روی این سیستم هم اعمال شد، خرید کوئست ۲ به ۴۰۰-۵۰۰ دلار رسیده، اما از طرفی برای تجربه کردن آن نیاز به هیچ کنسولی در بازار ندارید و می‌توانید به راحتی آن را حمل کرده و روی هر سیستمی تجربه کنید.
با راه‌اندازی و عرضه عینک واقعیت مجازی PSVR 2 سوال نهایی در اینجا باقی می‌ماند که آیا کتابخانه بازی‌های آن قیمت بالای این محصول را توجیه می‌کند؟ صرف نظر از قیمت، پاسخ کاملاً منفی است. از میان تمام بازی‌های رسمی‌ای که تاکنون برای این سیستم سرگرمی معرفی شدند، تعداد زیادی از آن‌ها به گونه‌ای نیستند که بخواهید برای تجربه کردنشان دست و پا بشکانید. بله، ما بازیی مثل Horizon Call of the Mountain را داریم که قرار است به عنوان لانچ این کنسول منتشر شود و البته با توجه به تریلرهایی که از آن دیده‌ایم، واقعاً یک بازی امیدوارکننده است.
اما ۶۰ دلار برای یک بازی واقعیت مجازی؟ نه اصلاً قبول نمی‌کنم. بازی دیگری به اسم Firewall Ultra وجود دارد که برای عینک واقعیت مجازی PSVR 2 در دست توسعه قرار دارد که آن هم بازی بسیاری خوبی است؛ ولی محصولی نیست که با خود بگوییم «وای پسر این رقیب جدی Call of Duty یا Battlfield هست». بحث خوب یا بد بودن بازی‌ها نیست، چون اگر بحثش باشد میتوانم از بازی‌های خوب دیگری مثل Resident Evil Village یا The Dark Pictures: Switchback نام ببرم که تجربه‌های بالقوه خیلی خوبی هستند؛ اما آیا این بازی‌ها محصولاتی هستند که هر کاربر برای تجربه‌اش بخواهد ۵۵۰ دلار پول عینک واقعیت مجازی بدهد؟ از دید من بعید است.
با توجه به بازی‌های دیگری که برای این عینک واقعیت مجازی در دست تولید است، به سختی میتوانم این موضوع را تصدیق کنم که عناوین PSVR 2 ارزش خریدش را بالا می‌برد؛ مخصوصاً اینکه بسیاری از همین بازی‌ها در سیستم‌های واقعیت مجازی دیگر هم قابلیت تجربه شدن را دارند. در اینجا فقط کسانی می‌توانند به عینک نسل دومی سونی امیدوار باشند که بخواهند محصولات انحصاری‌اش را تجربه کنند. به عنوان مثال اگر دوست داشته باشید، می‌توانید بازی‌هایی مقل The Walking Dead: Saints and Sinners – Chapter 2: Retribution را هم در عینک Quest 2 و هم در PSVR 1 تجربه کنید. در خصوص بازی No Man’s Sky چطور؟ آن هم جای دیگر در دسترس است؛ بازی The Light Brigade هم چنین قاعده‌ای دارد؟ بله که دارد. تکلیف نسخه واقعیت مجازی Cities Skyline چه می‌شود؟ آن هم در هر سیستم واقعیت مجازی‌ای وجود دارد؛ ولی بازی Hello Neighbor: Search and Rescue که دیگر قطعاً انحصاری پلی‌استیشن وی آر است نه؟ بله، ولی حتی آن را هم می‌توانید در نسل قبلی این محصول تجربه کنید.
لیست بازی‌های ما همینطور تا صبح ادامه پیدا می‌کند؛ اما شاید تنها بازی‌ای که بتواند مخاطبان زیادی را قانع کنند که بروند عینک واقعیت مجازی PSVR 2 را بخرند، همین بازی Half-Life: Alyx است که خبر ساختش برای محصول سونی تا حدودی تأیید شده، اما معلوم نیست که آیا واقعاً منتشر خواهد شد یا خیر.
با توجه به کارنامه PSVR 1، اینطور می‌توانیم برداشت کنیم PSVR 2 هم متکی به بازی‌های انحصاری بزرگ کمپانی سونی خواهد بود که نمونه بارزش Horizon Call of the Mountain است؛ منتها نه خود سونی بلکه هیچ یک از استودیوهای بازی‌سازی زیرمجموعه‌اش تاکنون بازی انحصاری‌ای برای آن سیستم معرفی نکردند. باید منتظر بمانیم و ببینم چه بازی‌های انحصاری دیگری در دست تولید قرار دارد که بتواند ارزش محصول موردبحث ما را بالا ببرد.
علاوه بر این، سونی چقدر می‌خواهد از بودجه خودش را برای توسعه بهتر و بیشتر عناوین PSVR 2 خرج کند؟ بر خلاف مایکروسافت که چندین شاهرگ اقتصادی بزرگ دارد، سونی دیگر کمپانی نیست که بخواهد بودجه سایر بخش‌هایش مثل لوازم خانگی، تلفن‌های همراه و غیره را به بخش سرگرمی تزریق کند. سران کمپانی برنامه‌هایی برای توسعه بازی‌های خدمات زنده دارند و از طرفی هم باید خط توسعه کنسول پلی‌استیشن ۵ را تقویت کنند. بازی‌های انحصاری هم که هزینه‌های جداگانه‌ای دارد و استودیوهای بازی‌سازی شخص ثالث که وظیفه پورت نسخه رایانه‌های شخصی مجموعه‌های انحصاری پلی‌استیشن را برعهده گرفتند، پول می‌خواهند.
سونی با PSVR 2 چه کار خواهد کرد؟ آیا تمرکزش را برای رشد و گسترش واقعیت مجازی از روی سایر بخش‌ها به این قسمت معطوف می‌کند؟ آیا پروژه‌های دیگرش در اولویت قرار دارد و وظیفه ساخت بازی‌های این سیستم تازه را به استودیوهای کوچک‌تر می‌سپارد تا بودجه کمتری هزینه کند؟ مورد اول که تقریباً غیرممکن است، اما مورد دوم با ایده‌آل‌های ذهنی درست و حسابی فاصله زیادی دارد.
ساخت بازی‌های انحصاری توسط استودیوی‌های بازی‌سازی کوچک همان رویکردی بود که این کمپانی برای تولید بازی‌های ویتا در پیش گرفته بود. حالا ببینید که وضعیت ویتا به کجا رسید که حتی دیگر اسمش هم به عنوان یک خاطره در دهن بازیکنان نمی‌چرخد. بیایید باهم صادق باشیم که بسیاری از بازی‌های منتشر شده برای ویتا آنقدر ضعیف و ناامیدکننده بود که حتی کمپانی مثل نینتندو توانست سونی را زمین بزند.
در نهایت باید گفت که با توجه به قیمت غیرمنطقی عینک واقعیت مجازی PSVR 2، دسترسی ارزان‌تر به سایر رقبا، تأثیر بسیار کمی که این سیستم بوجود آورده است و سایر موارد ذاتی که می‌توانید انتظارش را داشته باشید، تقریباً غیر ممکن به نظر می‌رسد که این عینک واقعیت مجازی حتی به موفقیتی که سران کمپانی سونی انتظارش را دارند نزدیک شود. گزارش‌های دیگر ادعا کردند که سونی به دنبال عرضه بیش از ۲ میلیون دستگاه از PSVR 2 در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ میلادی است؛ ولی با توجه به شرایط عرضه آن، بعید می‌دانم که تقاضای زیادی برای این دستگاه وجود داشته باشد. چیزی که مشخص شد، این است که فعلاً سرنوشت PSVR 2 بهتر از کنسول دستی پلی‌استیشن ویتا نخواهد شد که یک گردش مالی منفی برای کمپانی سازنده به ارمغان خواهد آورد.
توجه: نظرات بیان شده در این مقاله متعقل به نویسنده است و لزوماً بیانگر نظرات بازینامه یا وب سایت مرجع به عنوان یک سازمان نیست و نباید به آن نسبت داده شود.
نظر شما در خصوص این خبر چیست؟ آیا شما هم یکی از بازیکنانی هستید که می‌خواهید عینک واقعیت مجازی PSVR 2 را در روز اول عرضه تهیه کنند؟ به نظر شما در آینده سرونوشت این محصول چه خواهد شد؟ نظرات خود را پیرامون این موضوعات با ما به اشتراک گذاشته و سایر اخبار و مقالات مرتبط با حوزه بازی‌های ویدیویی را از صفحه اصلی پیگیری و مطالعه کنید.
